«Ім грошы калі і даюць, «ціхушкам», «лахушкам», то толькі ўлічваючы, што ў іх там пару тысяч людзей, якія беглі разам з імі», – гэтак Лукашэнка выказваўся летась у студзені. Цяпер жа рэжым апелюе зусім іншымі лічбамі. У Міністэрстве ўнутраных справаў агучылі колькасць беларусаў, якія пакінулі краіну.
Глядзіце сюжэт у нашым відэа:
«За 2021-2022 гады пакінулі тэрыторыю Беларусі больш за 200 тысяч грамадзянаў. Гэта розныя прычыны: або від на жыхарства, або рэлакацыя айцішнікаў і іх сямейнікаў і гэтак далей. Натуральна, гэта багата, бо гэта працаздольнае насельніцтва», – кіраўнік дэпартаменту па грамадзянству і міграцыі МУС Аляксей Бягун.
Аднак у пераліку прычынаў масавай эміграцыі беларусаў чыноўнік МУС не агучыў адной з галоўных – пераслед апанентаў рэжыму. Дый лік мігрантаў на фоне палітычнай сітуацыі ў краіне насамрэч можа быць большы. Летась Парламенцкая асамблея Рады Еўропы ацаніла, што пасля жніўня 2020-га года з краіны выехалі ад 200 да 500 тысячаў чалавек.
«Тое, што гэта бʼе па эканоміцы, па сацыяльнай сферы, улады не моцна хвалявала і тады, не моцна хвалюе і цяпер. Галоўнае – гэта палітычная праблема. Галоўнае, што тыя людзі, якія не любяць Лукашэнку, зʼязджаюць з краіны», – кажа палітычны аглядальнік радыё «Свобада» Валер Карбалевіч.
Тое, што зʼязджае пераважна працаздольнае насельніцтва, адлюстроўвае афіцыйная статыстыка. Паводле Белстату, летась у лістападзе ў эканоміцы краіны былі занятыя больш за 4 мільёны 140 тысячаў чалавек. Гэта амаль на 3 тысячы працаўнікоў менш, чымся ў кастрычніку. А з пачатку 2023-га года іхная колькасць скарацілася амаль на 50 тысячаў. У такой сітуацыі ў Беларусі ўжо запатрабаваныя спецыялісты без працоўнага досведу, а рэжым плануе актыўна прыцягваць працоўныя рукі з-за мяжы.
«У Беларусі самы малы заробак з краінаў, якія знаходзяцца навокал. Калі мы паглядзім на заробак у краінах ЕАЭС, то толькі ў Кыргызстане трохі меншы заробак, чым у Беларусі. Але я не веру, што казахі ці ўзбекі паедуць у далёкую-далёкую Беларусь. Іншых краінаў няма, з якіх маглі прыцягнуць працоўных мігрантаў. Таму гэтая ідэя існуе толькі на паперы», – патлумачыў блогер, прадпрымальнік і вядоўца праграмы «Атма$фера» Аляксандр Кныровіч.
Такую захаду прадугледжвае праект канцэпцыі Нацыянальнай стратэгіі ўстойлівага развіцця да 2040-га года. Там жа прапісалі і неабходнасць спыніць адток насельніцтва. Аднак якім чынам, аўтары не ўдакладнілі. Пакуль жа рэжым працягвае паляваць на ўладальнікаў карты паляка і пагражае адказнасцю тым, хто не паведаміць пра ВНЖ або грамадзянства іншай краіны.
«Вярнуць усіх назад? Нібыта адныя ведамствы выступаюць за тое, каб вярнуць. Але ствараюць для гэтага камісію, якая складаецца з зусім адыёзных людзей, якія вельмі жорстка адносяцца да тых, хто зʼехаў. Ну і бачым, што шмат людзей, якія прыязджаюць, – тут іх арыштоўваюць», – адзначыў Валер Карбалевіч.
Аднак праблему рэжым бачыць у адтоку не толькі кадраў, але і капіталу. Прынамсі летась за дзевяць месяцаў з краіны вывелі больш за мільярд долараў. Каб змагацца з вывадам грошай у гэтак званыя непрыязныя краіны, трэба рабіць «маланкавыя захады», заявіў напярэдадні Лукашэнка на чарговай нарадзе.
Інвестарам Лукашэнка абяцае адныя з найлепшых, паводле яго, умоваў. А ў МУС – яшчэ і магчымасць атрымаць сталы від на жыхарства. Але для гэтага замежнік мусіць інвеставаць у эканоміку Беларусі да 150-ці тысяч еўраў.
«Я не магу сабе ўявіць таго замежніка, тую краіну, з пункту гледжання якой Беларусь будзе спрыяльнай для таго, каб атрымаць гэты від на жыхарства на падставе інвестыцыяў. Бо шмат якіх краінаў з нармальным урадам, нармальнымі ўмовамі, з незалежным судом маюць шмат лягчэйшыя ўмовы», – мяркуе Аляксандр Кныровіч.
Прыгадаў Аляксандр Кныровіч і нядаўнюю пастанову Савету Міністраў. Згодна з ёй, інвестары з краінаў, якія «здзяйсняюць несяброўскія дзеянні, мусяць атрымаць дазвол на продаж маёмасці ў Беларусі ад мясцовых чыноўнікаў». Ды сплаціць камісію, памер якой мае быць не меншы за дваццаць пяць адсоткаў ад рынкавага кошту адпаведных доляў, акцыяў ці нерухомасці.
Ірына Юрʼева, «Белсат»
