Галоўная праблема беларускай эканомікі – дэфіцыт эканамічнага росту, то бок наша краіна робіцца ў параўнанні з суседзямі больш беднай. Канчатковая мэта эканомікі – генераваць рост, таму часцей за ўсё на яе глядзяць праз прызму доўгатэрміновых зменаў.
Эксперт BEROC, эканаміст Дзмітрый Крук, разам з калегамі прапаноўвае ацаніць эканоміку Беларусі пад іншым вуглом – макраэканамічнай стабільнасці. Тут на першы план выходзяць тэмпы росту ВУП, інфляцыя, а таксама здольнасць краіны пазбягаць рэцэсіі, усплёску беспрацоўя і фінансавай дэстабілізацыі. То бок здольнасць падтрымоўваць здароўе ды імунітэт гаспадаркі на добрым узроўні. Гэта важна ў тым ліку для спрыяння эканамічнаму росту, для развіцця краіны ды інвеставання ў яе. «Белсат» паслухаў прэзентацыю даследавання Дзмітрыя Крука «Як узмацніць макраэканамічную стабільнасць у Беларусі»
Сістэма забеспячэння макраэканамічнай стабільнасці ў Беларусі дастаткова слабая, а здольнасць цяперашняй сістэмы падтрымоўваць яе ў будучыні вельмі сумнеўная. Такая сітуацыя абумоўленая цэлым спісам «зыходных» заганаў і асаблівасцяў нацыянальнай эканомікі.
«Зыходныя» заганы абумоўленыя:
Галоўныя слабасці інстытуцыйнага дызайну эканамічнай палітыкі:
Слабасці інстытуцыйнага дызайну эканамічнай палітыкі на фоне «дрэнных» зыходных характарыстык і схільнасці нацыянальнай эканомікі да залішніх ваганняў абумоўліваюць высокую імавернасць макраэканамічнай дэстабілізацыі ў будучыні: рэцэсіяў, інфляцыі і беспрацоўя. Каб знізіць схільнасць эканомікі да шокаў, знізіць імавернасць рэцэсіяў, цэнавай і фінансавай дэстабілізацыі, нацыянальнай эканоміцы патрабуюцца рэформы.
Эксперты вылучылі некалькі прыярытэтных кірункаў рэформаў для ўмацавання макраэканамічнай стабільнасці.
1. Узмацненне інстытуцыйнага дызайну эканамічнай палітыкі:
2. Адмова ад практыкі паўсюдных дырэктыўных інтэрвенцыяў, зніжэнне ролі дзяржавы ў эканоміцы і развіццё канкурэнцыі:
3. Рэформа сектару дзяржаўных прадпрыемстваў:
4. Рэформы на рынку працы, накіраваныя на змякчэнне сістэмных дыспрапорцыяў:
5. Аднаўленне адносінаў з міжнароднымі крэдыторамі ды вяртанне да цывілізаваных практык даўгавых адносінаў:
6. Геаграфічная дыверсіфікацыя замежнаэканамічнай дзейнасці:
Эксперты канстатуюць, што найбольш відавочныя заганы ў эканамічнай сістэме прыбіраюцца адносна проста – прывядзеннем да агульнапрынятай практыкі. Напрыклад, часам адкрыта валюнтарысцкі характар манетарнай і фіскальнай палітыкі дзяржавы прыводзіць да таго, што стабілізацыйная палітыка не толькі не згладжвае шокі належным чынам, а часта сама робіцца крыніцай шокаў. Адсюль дастаткова відавочны, нават банальны набор дзеянняў у гэтай сферы можа забяспечыць хуткую і адчувальную аддачу. Задача ў тым, каб выціскаць элемент папулізму і прыўносіць элемент навукі ды ўласна макраэканамічнай палітыкі.
Аднак сфармуляваныя прыярытэты ўмацавання макраэканамічнай стабільнасці маюць мала шанцаў на рэалізацыю без змены палітычнага рэжыму ў краіне. Для цяперашніх уладаў эканамічныя рэформы непрымальныя з цэлага шэрагу прычынаў, якія пераважна вынікаюць з бачання палітычнай мэтазгоднасці. Рэалізацыя любых рэформаў ва ўяўленні цяперашніх уладаў можа пахіснуць палітычную і эканамічную канструкцыю, якая пакуль хоць неяк ды працуе.
«Добрай навіной» можна лічыць той факт, што практычна ўсе прыведзеныя прыярытэты для ўмацавання макраэканамічнай стабільнасці ў Беларусі ўзаемазвязаныя ці нават дублююць крокі для спрыяння доўгатэрміноваму эканамічнага росту.
Саша Гоман belsat.eu