«Не радуе. Купілі трохпакаёўку, сто метраў, жонка абжываецца, талеркі купляе, але таксама неяк без радасці. Хоць скажы ёй тры гады таму, што зможам гэтую кватэру без праблем набыць – прабіла б столь, дзыгаючы ад шчасця. Нешта не тое дзеецца», – паспрабаваў патлумачыць прыяцель. У яго ўсё нармальна, бізнес – пастаўкі з Расеі. У яго жыцці нічога не памянялася, а вось – кватэра не радуе.
«Бацькі капытом рыюць – купляй ужо, ты ж збіраў дзесяць гадоў, хопіць на здымным жыць, – дзеліцца другі знаёмы меркаваннямі. – І я гляджу, на ўсе каналы пра неруш падпісаны, і не магу. Хоць бацькі дастануць, укладуся, напэўна».
Тлумачэнне свайму настрою абодва як быццам не ўсведамляюць, але, калі пакапацца, усё проста. Наперадзе – нявызначанасць. З’язджаць не хочуць, таму што «каму мы там патрэбныя», але і тут вясёлкавых перспектыў не бачаць.
Жанчыны лягчэй фармулююць, што адчуваюць. Ілона з мужам нядаўна набылі двухпакаёўку, да гэтага сем гадоў здымалі. Кажа: «Зразумела, што наперадзе д…па, але мой Славік сказаў, што плануе тут жыць і памерці. Куды я без Славіка. Хоць свой дах будзе. Але ўвесь час, калі думаю аб будучыні, страшна. Як думаеш, а калі вайна дойдзе?».
Калі вайна. Рэакцыя людзей на ўварванне ва Украіну – здранцвенне і страх. Два месяцы мала хто думаў аб жыллёвым пытанні. Тыя, у каго былі грошы ў банках, спрабавалі іх адтуль атрымаць, хай часткамі, хоць неяк – без далёка ідучых планаў. Да чэрвеня вырашылі, што бомбы падаць не будуць, Пірс не ператварыцца ў Ірпень, а Смалявічы – у Бучу. Тое, што ляжыць у банку, можна безнаяўнымі рублямі пералічыць на долевае будаўніцтва… І зноў вярнуліся да вырашэння жыллёвага пытання.
Цэны абрынуліся да прымальных, і трэба нешта з грашыма рабіць. Зараз статыстыка па колькасці набытага жылля выглядае як істэрыя. «Каму мы там патрэбныя» ўраўнаважваецца «каму мы тут здаліся», а таму кватэры скупляюцца актыўна, але – гэта аўтаматычнае дзеянне, адзіны спосаб паспрабаваць пераканаць сябе, што ўсё ў парадку, усё па плане. Падсвядомасць патрабуе веры ў тое, што, можа быць, потым, калі-небудзь, усё наладзіцца.
Але тыя, хто прызвычаіўся думаць, задаюць сабе новыя пытанні. Пакуль беларускія каналы з інфармацыяй – спрэс экстрэмісцкія, чытаюць/глядзяць расейскія эканамічныя. Сочаць за парай расейскі рубель/даляр. За Набіулінай і творчасцю «ўзламанага» і сапраўднага Мядзведзева.
Тут яшчэ беларускія ўлады вырашылі ўзбадзёрыць пагрозай дэдаларызацыі – запатрабавалі адвязаць арэндныя стаўкі ад валюты. Наогул не згадваць даляр.
Цяпер у сеціве актыўна абмяркоўваецца пытанне, на што жыхарам намякаюць? Адмаўляемся ад даляра, пачынаем любіць расейскі рубель? Калі больш за палову гандлёвага абароту на яго завязана…
Яшчэ адна плётка бадзёрыць. Сутнасць яе – у Менску хоча будаваць жыллё ПИК. Найбуйнейшы забудоўшчык Расеі. Той, што забяспечвае стаўкі па іпатэцы ад 1, 9% гадавых, але там, у Расеі, дзе рынак падае.
Накшталт, Менск маленькі, і ўсе сельскагаспадарчыя ўгоддзі, якія Лукашэнка так зберагаў, ужо размеркаваныя паміж арабамі і, па дробязі, беларусамі. Але ёсць неараныя незабудаваныя палі адразу за кальцавой – так што ёсць, што прапанаваць.
У цяперашняй сітуацыі пытанне выхаду Менска за свае межы завязанае (заканадаўча) выключна на Лукашэнку. Калі ПИК захоча паспрабаваць іх асвоіць і прапануе нешта значнае, будзе будаваць.
Але гэта будзе яшчэ адным цвіком у вечка труны незалежнасці. Прастора для веры ў тое, што калісьці пачнецца рух уверх, змяншаецца. Няма яе нават у вернікаў у рэжым асацыяцый «аднаўленне СССР» – развіццё.
Як хутка адаптуюцца да новай рэчаіснасці тыя, хто вырашыў застацца? Пакуль, бачу, што тыя, у каго ёсць інтэлект і прыбыткі, не адаптаваліся. Знаходзяцца ў маркоце, але кватэркі шукаюць. І тут – і, калі накапленняў хапае – за межамі патэнцыйнага СССР-2. Больш актыўна, чым раней.
«Мы купілі кватэру ў Турцыі. Не смейся, –папярэджвае яшчэ адзін прыяцель. – Гэта адзіны даступны варыянт, калі будуць канчаткова закрывацца межы. На ёй не заробіш, але калі тут пачнецца нешта, я хоць жонку з дочкамі адпраўлю ў бяспечнае месца. Калі самалёты яшчэ будуць лётаць…». Гэта той чалавек, які таксама не хоча з’язджаць. У якога тут працуе бізнэс, дом у Бараўлянах і яшчэ нядаўна былі вялікія планы.
Статыстыка паказвае, што беларусы актывізаваліся ў якасці пакупнікоў нерухомасці за мяжой. Не толькі тыя, якія з’ехалі, але і тыя, якія знаходзяцца і цалкам камфортна працуюць тут. Хто можа, рыхтуе запасны аэрадром. Пачуццё «кватэра тут не радуе», мяркуючы па лічбах, аб’ядноўвае…
Дзяніс Бятонны / Герон belsat.eu
Меркаванне аўтараў можа не супадаць з пазіцыяй рэдакцыі.
