Лаўрэатка Нобэлеўскай прэміі, беларуская пісьменніца Святлана Алексіевіч падчас сустрэчы з чытачамі ў Берліне 14 студзеня апавяла аб працы над новаю кнігаю, піша «Позірк».
Папярэдняя назва новай кнігі – «У чаканні варвараў». Паводле Алексіевіч, гэты выраз яна пазычыла ў грэцкага паэта пачатку ХХ стагоддзя Канстантынаса Кавафіса – аўтара аднайменнага вершу.
Кніга пра сённяшні час, у якім «мы ўсе цяпер неяк бездапаможна застылі і ўвесь час апавядаем сабе страшнае нашае жыццё, прыклады і чакаем варвараў». Значная частка прысвечаная спробе беларускай рэвалюцыі 2020 года.
«Нягледзячы на тое, што ўвесь час казалі: «Пакуль мы не пачнём паліць апоны, мы не даможамся волі», я была супраць крыві, – падкрэсліла Алексіевіч. – Мой дом у цэнтры гораду. Штораніцу я бачыла, якая колькасць вайсковай тэхнікі ішла ў горад. І я ўяўляла, што калі выйдуць студэнты (а першымі, вядома, выйдуць маладыя людзі), то яны будуць усе знішчаныя».
Нобэлеўская лаўрэатка перакананая: «Народ у той момант не быў гатовы да кактэйляў Молатава. Мы ішлі як на свята, бралі дзяцей, нават хатніх гадаванцаў. Гэта было так прыгожа, так здорава».
Героі кнігі – беларусы, якія прайшлі праз падзеі 2020 года і пражываюць тое, што адбываецца сёння. Знаходзіць іх, паводле пісьменніцы, няцяжка, бо шмат хто выехаў за мяжу, а тыя, хто застаецца, час ад часу прыязджаюць, і з імі можна сустрэцца.
Кніга даецца пісьменніцы няпроста, бо «зверства чалавечае, жывёльнае», што «выпаўзае», ёй «не толькі брыдкае», яно яе «паралізуе як чалавека».
«Я не ведаю, як з гэтым пасля жыць. Ёсць роспач. Суцешыцца няма чым: зло – досыць драпежная рэч. Ты ў гэта апускаешся і пачынаеш вывучаць. Галоўнае не зрабіць гэта так цікава, каб людзей гэтае зло не адштурхоўвала, а, наадварот, паказвала, якое яно бяздоннае. Дабро прасцейшае, пра яго цяжэй пісаць», – сказала Алексіевіч.
Таксама праблема ў самой ідэі, бо «сабраць кучу кашмараў нашых, калекцыю гэтых жахаў – гэта не тое. Сёння трэба на шмат пытанняў нанава адказаць», мяркуе Алексіевіч і таму так доўга піша сваю кнігу.
Святлана Алексіевіч прызналася, што сумуе па Менску і «вельмі пакутуе» праз тое, што з’ехала, а «многія з нашых засталіся». Людзі ў краіне «перажываюць складаны час», а яна адчувае сябе вінаватай за тое, што не вярнулася. Разам з тым пісьменніца не думае, што «правільны адказ – з’ехаць і сесці на Акрэсціна ў турму».
«Але гэта ўсё адно мучыць, што ты тут», – дадала яна.
Беларусам, перакананая пісьменніца, трэба спыніць спрэчкі і ўзаемныя абвінавачванні:
«У кожнага свой лёс, кожны любіць Беларусь, трэба неяк захаваць тое, што можна».
Святлана Алексіевіч дзеліцца, што шмат якія беларусы пытаюць, чаму яна піша кнігі па-расейску. Набэліятка тлумачыць:
«[Савецкая] ідэя гаварыла па-расейску, я пісала на расейскай. І тады, куды ні прыеду, у Кіеў, Ташкент, усе размаўлялі на расейскай мове, і гэта была праўда часу, праўда ідэі. Я б нават не змагла пісаць на беларускай, бо людзі не размаўлялі на добрай беларускай мове, якую цяпер я часта чую ад маладых. Гэта не «наркамаўка», а сапраўдная беларуская мова, але яе мала хто ведае».
Марыя Міхалевіч belsat.eu
