Курс расейскага рубля і індэксы расейскіх біржаў пайшлі ўніз з сярэдзіны восені 2021 года, калі з’явілася прадчуванне магчымага маштабнага нападу Расеі на Украіну. І чым больш навінаў пра магчымую вайну, тым глыбей падзенне.
На 24 студзеня курс перавысіў 78 расейскіх рублёў за долар ЗША – максімум з восені 2020 года. 25 студзеня рост прыпыніўся. Два тыдні таму за долар прасілі 74,5 расейскага рубля. Курс беларускага рубля пакуль больш стабільны: вагаецца ў раёне 2,58-2,60 за долар і 3,3-3,4 беларускага рубля за 100 расейскіх.
Учорашняе падзенне на расейскіх біржах было, падобна, звязанае з навінамі пра эвакуацыю з Украіны сем’яў заходніх амбасадараў. Банк Расеі 24 студзеня нават вырашыў не купляць валюту на ўнутраным рынку, каб знізіць фінансавую няўстойлівасць. Але падзенне трывае з мінулай восені, калі Расея пачала сцягваць войскі да межаў Украіны.
Напрыклад, індэкс Маскоўскай біржы з кастрычніка 2021 года па сёння падае падобна да таго, як падаў у лютым-сакавіку 2020 года, калі пачалася пандэмія каронавірусу – павольней і з часцейшымі «зубцамі» на графіку, але ўжо амаль на тыя ж адсоткі. Індэкс РТС падае з сярэдзіны лістапада-2021, эфект ужо таксама параўнальны з пачаткам пандэміі. Хіба падзенне курсу расейскага рубля не такое рэзкае – але ўжо амаль да ўзроўню сакавіка-2020. Што з валавым унутраным прадуктам за мінулы квартал, яшчэ невядома, але інфляцыя ў 2021 годзе ў Расеі была максімальнай з 2015-га, паскорылася восенню.
Расейскае выданне РБК задаецца пытаннем, ці «пройдзенае дно» і прыходзіць да высновы, што расейскі рубель і біржавыя індэксы могуць упасці яшчэ далей. Рубель «ва ўладзе геапалітыкі», нават самыя ўстойлівыя акцыі (як «Лукойл» ці «Маскоўскі крэдытны банк») ужо ўпалі на некалькі адсоткаў з пачатку года, а самыя неўстойлівыя – больш як на чвэрць (акцыі «Ozon» маюць -44 %, акцыі «VK Group» маюць –33 %).
Беларускі эканаміст, які пажадаў застацца ананімным, звяртае ўвагу «Белсата»: падзенне пакуль не ў расейскай эканоміцы агулам, а менавіта ў фінансавым рынку, падаюць акцыі, аблігацыі, рубель.
Сцягванні войскаў і ўзбраенняў ужо не толькі на расейска-украінскую мяжу, але і ў Беларусь, ультыматум Расеі да Захаду, перамовы з NATO і Злучанымі Штатамі – ад гэтага ўсяго замежныя інвестары прадаюць расейскія актывы, акцыі расейскіх кампаніяў, аблігацыі. На расейскія рублі, здабытыя з гэтага, купляюць валюту – ад таго следам за біржавымі індэксамі падае рубель.
Беларускі валютны рынак ужо «аўтаматычна» рэагуе на змены курсу расейскага рубля: долар і еўра растуць да беларускага рубля, курс расейскага да беларускага зніжаецца. Такія ваганні не прыводзяць да асаблівых наступстваў для беларускай эканомікі або да экспарту, кажа эканаміст.
Для экспарту маглі б быць праблемы, калі б беларускі рубель моцна падаў ці ўзмацняўся адразу да ўсіх валютаў, але з кошыкам валютаў сумарна не адбываецца нешта кепскае. А так – беларуская прадукцыя становіцца крыху больш канкурэнтаздольнай на рынках, дзе яе купляюць за долары і еўра, крыху менш канкурэнтаздольнай у Расеі. Але змены курсаў – у межах 3 %, такія наўрад ці заўважна адаб’юцца на экспарце і імпарце.
Моцныя наступствы ўзнікалі, калі курс быў не «плаваючым», а калі яго штучна ўтрымлівалі, як у 2011 годзе. Цяпер курс адэкватна звязаны з попытам і прапановай, кажа эканаміст.
Раней абвастрэнні між Расеяй і Украінай самі па сабе не моцна адбіваліся на беларускай эканоміцы: тут свае праблемы, звязаныя з санкцыямі. Беларускія экспарцёры нават былі ў выйгрышы ад пашырэння паставак беларускіх нафтапрадуктаў замест расейскіх.
«Але цяперашняя сітуацыя адрозніваецца ад мінулых тым, што Беларусь пачынае ў гэты канфлікт уцягвацца, – адзначае эканаміст. – Тут ужо і прысутнасць расейскіх войскаў: нібы для вучэнняў, але, як паведамляюць, яны канцэнтруюцца на ўкраінскіх межах. І афіцыйныя заявы, што ў выпадку канфлікту Масквы і Кіева Менск у баку не застанецца.
У выпадку негатыўнага развіцця падзеяў, калі расейскія войскі пойдуць з беларускай тэрыторыі ці калі, не дай божа, беларускія войскі будуць тады ўцягнутыя, гэта будзе дадатковым ударам па беларускай эканоміцы і беларускім рублі».
АА belsat.eu
