Аляксей Грос перамог у 2016 годзе на «Славянскім базары», атрымліваў узнагароду з рук Лукашэнкі, мае спецыяльны прыз Парламенцкага сходу Беларусі ды Расеі. Ён выступаў на «Песнях года» і неаднаразова спрабаваў прайсці на «Еўрабачанне». Cёлета спявак даволі жорстка выказаўся пра ўлады ў сваім Instagram. Яму хутка адмянілі канцэрты, а потым і выключылі з Універсітэту культуры. Аляксей Грос распавёў «Белсату» аб сваёй грамадзянскай пазіцыі, смеласці ды пра тое, хто для айчыннага шоу-бізнесу «нефармат».
– Аляксей, калі вы пачалі захапляцца музыкай?
– Мой тата – музыка, і ў яго ў маім родным Салігорску быў свой гурт. Таму музыка заўсёды была важнай часткай майго жыцця.
Я вучыўся ў англійскай школе, у другім класе ў нас быў Гэлаўін, і я выступаў на канцэрце. Там быў выкладчык ігры на барабанах, ён заўважыў мяне і запрасіў у дзіцячую школу мастацтваў. Я пайшоў туды вучыцца, потым граў у гарадскім аркестры. Так атрымалася, што амаль усё маё жыццё было звязанае з музыкай.
У нас быў вельмі спартыўны клас, і паралельна з музыкаю я даволі працяглы час займаўся барацьбой. Мне заўсёды здавалася, што дзяўчаты любяць спартоўцаў, а што там музыкі… Але пакрысе пачаў выступаць на школьных канцэртах.
– Аднак пасля школы вы пайшлі вучыцца на шахцёра. Чаму ў выніку абралі не высокааплатную прафесію, а нестабільную працу артыста?
– Гэта было не зусім маё. На адным з канцэртаў я выступаў з песняю пра маму. І чамусьці некаторыя сакурснікі на гэта дзіўна адрэагавалі. І пачалася не тое каб цкаванне, але атмасфера была напружаная.
Потым быў конкурс «Музычны форум». Пасля яго я вырашыў паступаць у музычны каледж. Забраў дакументы з каледжу для шахцёраў і паступіў у каледж мастацтваў у Менску. Пасля сканчэння каледжу выпаў з прафесіі, працаваў як менеджар продажу канцылярскіх тавараў, на мыйні, страхаром падпрацоўваў. Аднак разумеў, што гэта не маё і мне хочацца спяваць.
Потым былі кастынгі ў пастаноўку Музычнага тэатру ў прадзюсарскі цэнтр «Спамаш». У выніку я патрапіў туды, і гэта была цудоўная школа.
– Вы перамаглі на «Славянскім базары» ў 2016 годзе. Як змянілася вашае жыццё пасля перамогі ў конкурсе?
– Мы рыхтаваліся маленькаю камандаю, з вельмі маленькім бюджэтам. Я прачынаўся а 6-й раніцы, клаўся а 2-й ночы, і быў шчаслівы. У нас была цудоўная каманда. Пасля конкурсу было пэўнае спусташэнне. Але гэта быў самы прыемны момант усяго майго знаходжання ў «Спамашы».
Стасункі ўнутры прадзюсарскага цэнтру «Спамаш» вельмі пагоршыліся. У калектыве быў чалавек, які пастаянна рабіў мне розныя гадасці, даходзіла і да пагрозаў. Таму я вырашыў звольніцца і напісаў заяву паводле ўласнага жадання напрыканцы 2016 года.
А потым я даведаўся, што рэжысёрам асноўных навагодніх праграмаў прыйшлі лісты з указаннем рэпертуару, якога я не магу выконваць. У выніку я застаўся без выступаў.
– І што вы рабілі далей?
– Разам з братам (ён піяніст) мы пачалі пісаць уласныя песні. Я даваў урокі вакалу. Фінансавая сітуацыя пакрысе пачала наладжвацца. Аднак у «Песню года» было складана трапіць, а калі я быў у «Спамашы», то штогод браў удзел.
– Як выглядаюць гастролі артыстаў? Ці магчыма ўвогуле беларускаму артысту жыць з уласнай творчасці?
Ведаеце, у Беларусі артысты – гэта не тыя людзі, якія зарабляюць вялікія грошы. У «Спамашы» я зарабляў звычайны заробак як у маладога спецыяліста пасля ўніверсітэту.
Калі ты выступаеш на дзяржаўных канцэртах, то гэта ў любым выпадку не вялікія расцэнкі. Кожны артыст самастойна агаворвае ўмовы, але мы не абмяркоўваем ганарары паміж сабою.
– Як увогуле артыст пачатковец можа патрапіць на дзяржаўнае тэлебачанне або канцэрты?
– Калі б я самастойна пачынаў свой шлях, без «Спамаша», то я б запісаў свае песні на флэшку і пайшоў бы ў Міністэрства культуры, АНТ, Белтэлерадыёкампанію, загрузіў бы песні ў сацыяльныя сеткі. Проста каб паказаць: я Аляксей Грос, глядзіце, што я раблю. А вы ацэніце і прымеце рашэнне.
Аднак практыка паказвае, што ёсць нейкі фармат. І аніхто не кажа, што трэба рабіць, каб у яго патрапіць. У нас вельмі мала пляцовак, дзе артыст можа выступіць. Большасць з іх – дзяржаўныя. І таму артысты сутыкаюцца з такі адказам: «Вы – не фармат». Спявачцы IOWA пастаянна казалі, што яна не фармат.
Ёсць пэўны адсотак артыстаў, які рассылаюць песні і ў выніку гэтыя песні пачынаюць круціць на радыёстанцыях. Дзякуючы гэтаму яны трапляюць на «Песні года», Дзень незалежнасці, Прэзідэнцкі бал. Але гэтыя песні адрозніваюцца ад таго, што я чую на радыёстанцыях.
– Атрымліваецца, што ў беларускім шоу-бізнесе ёсць блат?
– Я не ведаю, ці гэта блат… Калі б я напісаў песню пра «сінявокую Беларусь», можа быць мяне б і ўставілі ва ўсе канцэрты. І гэта быў бы мой выбар. Але я пішу поп-музыку, і такія творы мне не ўласцівыя.
– Але чаму не запрашаюць на тую ж «Песню года» Shuma або Akute? Гэта вельмі папулярныя праекты.
Вось таму што іх нехта лічыць «не фарматам». Разумееце, на YouTube-канале Белтэлерадыёкампаніі перадачы з маім удзелам набіраюць па 40-50 праглядаў. Тэлебачанне аніхто не глядзіць! Нават артысты пачынаюць задумвацца: навошта там выступаць?
Мая аўдыторыя не глядзіць тэлебачанне, гэта інтэрнэт-гісторыя, у лепшым выпадку радыё. Артыст не мусіць працаваць у пэўным фармаце, каб яго паказалі па тэлебачанні. Артыст мусіць быць самім сабою, а не бегчы за фарматам, які яму навязваюць.
– Калі б вас запрасілі выступіць на канцэрце ў гонар Дня незалежнасці, ці пагадзіліся б?
– Не. Мне гэтая сітуацыя ўся вельмі непрыемная. Я люблю сваю краіну і ганаруся ёй. Я творчы чалавек і ва ўсёй гэтай сітуацыі, з маім выключэннем, яны паказалі мне, што я аніхто. Бо што я зрабіў? Гэта нагадвае сітуацыю, калі б я ішоў па вуліцы і бачыў, як нейкі п’яны чалавек прыставаў да дзяўчыны і я бы прайшоў міма. Што гэта будзе за грамадства, якое будзе праходзіць міма?
Уся сутнасць у тым, што людзі хочуць быць пачутымі. Гэта выглядае як мальба: проста пачуйце нас! Беларусы паказваюць сябе з вельмі культурнага боку, намагаюцца вельмі прыгожа данесці свае думкі, нязгоды. Няма аніякай прапаганды, мірна. І з чым змагаюцца? Для мяне гэта шок і маразм.
– Чаму вы вырашылі выказацца ў сваім «Instagram» наконт таго, што адбываецца ў Беларусі? Ці здагадваліся вы аб наступствах?
– Разумееце, я не ведаў, што будзе. Я і падумаць не мог, што такое магчыма. Былі Stories, дзе я рэпосціў выказванні Бабарыкі.
Зараз страшна, што людзей хапаюць не проста ў аўтазакі, а ў машыны з незразумелымі нумарамі незразумелыя людзі ў масках. Я проста дзялюся сваім меркаваннем. І гэта норма! Людзі баяцца міліцыю, АМАП. Любы свядомы чалавек мусіць гэта рабіць, каб «там» нас пачулі!
– Аднак і раней былі чорныя спісы выступоўцаў. Той жа Сяргей Міхалок не мог выступаць у Беларусі пасля крытыкі ўладаў.
– Я ведаў аб Міхалку. Але адносна іншых – ускосна. Аднак я разумеў, што калі я буду публічна падтрымліваць альтэрнатыўнага кандыдата, то мне будзе закрытая дарога. Але я ніколі не думаў, што артыст можа быць інструментам прапаганды.
Гэта абсурд, што людзі пачынаюць баяцца гаварыць аб тым, што адбываецца ў нашай краіне. Я раней задумваўся, што мне прыйдзецца з’ехаць, але заўсёды хочацца застацца, бо тут твае людзі. Ды і я не хачу перастаць займацца музыкаю. Але на сёння ў мяне вельмі шмат пытанняў.
– Як вашыя калегі адрэагавалі, што ў вам пачалі адмяняць канцэрты?
– Мне пісалі ў асабоўку вельмі шмат артыстаў. Усе яны мяне падтрымліваюць. Ва ўсіх сходзіцца меркаванне. Усе хочуць свабоды слова. Чаму па факту гэтага не адбываецца? Якія баны і чорныя спісы? Не хочацца быць датычным да гэтага.
– Вас таксама адлічылі з Універсітэту культуры. Як гэта было?
– Не магу сказаць, што я такі старанны студэнт. Былі і запазычанасці. Але ўсе такія, асабліва ў нас завочнікаў. Але я выступаў за Універсітэт культуры. Вучыўся і здаваў усё выкладчыкам.
Але пасля пастоў прыйшоў загад, ды яшчэ і задняю датаю. Адлічылі 29 чэрвеня, а загад падпісалі 16 чэрвенем. Я гэтага не разумею.
– Ці будзеце абскарджваць вырашэнне?
– Я лічу, што біцца аб сцэну ў гэтай сітуацыі не мае сэнсу. Усе ўсё цудоўна разумеюць, таму я не вінавачу адміністрацыю. Яны не маглі інакш паступіць. Не ўсе гатовыя сказаць так, як ёсць на самой справе. Але на гэта спатрэбіцца час.
– Чым плануеце займацца зараз?
– Зараз я буду выкладаць вакал у адной са школаў. Разам з братам ствараем песні. Будзем працаваць над уласным матэрыялам.
Для мяне анічога не змянілася. Падумаеш, не выступлю на тых пляцоўках… Пасля сыходу са «Спамашу» шмат што змянілася. Не заўсёды атрымліваецца зарабляць так, каб на ўсё хапала. Але мы рухаемся і развіваемся. У нас з’яўляюцца новыя падпісанты ў сеціве, круцяць песні на радыёстанцыях.
А тое, што я не спаю на балі ў прэзідэнта… Думаю, што нічога страшнага не адбудзецца ані для іх, ані для мяне.
– Атрымліваецца, што жыццё не такое страшнае па-за ўдзелам у дзяржаўных канцэртах?
– Так! Мне ўчора патэлефанавалі з Маладзечна, запрасілі на канцэрт. Заўсёды былі карпаратывы. Калі ты чагосьці варты, то ўсё будзе добра. Я перакананы, што ўсё будзе добра.
– Што вы бы параілі артыстам, якія баяцца выказаць сваё меркаванне так адкрыта як вы?
Галоўнае – займацца любімай справай і не ісці за нейкімі трэндамі. У чалавека ёсць рукі, ногі, галава. Шмат прафесіяў розных. Калі ты баішся, што гэтыя беларускія пляцоўкі – тваё ўсё, то варта задумацца аб змене прафесіі.
Мне зараз піша шмат людзей, яны думаюць, што я расстроены. Але гэта не так. Я абсалютна не перажываю наконт гэтага. Гэта было маё асэнсаванае рашэнне, якое фармавалася ўнутры мяне. Беларусы пастаянна чагосьці баяцца. Мне падаецца, што гэта на генным узроўні.
Я лічу, што кожны чалавек мусіць мець права на ўласную пазіцыю.
Ксенія Тарасевіч belsat.eu
