Ukraina proponuje oficjalnie nazwać system polityczny Rosji „raszyzmem”. Do Rady Najwyższej trafił projekt ustawy, która oficjalnie ustala pojęcie „raszyzmu”, a reżim rosyjski nazywa się „raszystowskim”. Wśród autorów dokumentu jest wielu posłów z rządzącej partii Sługa Narodu, co zwiększa szanse na jego przyjęcie.
– To absolutnie eklektyczna ideologia, która łączy w sobie elementy rosyjskiego imperializmu, szowinizmu, bayesianizmu, prawosławia, komunizmu i samego nazizmu. To właśnie ta eklektyczna ideologia leży u podstaw konkretnych działań zmierzających do zniszczenia międzynarodowego porządku prawnego, podboju państw, ograniczenia demokracji w samej Rosji i wyeksportowania tego braku wolności poza granice Federacji Rosyjskiej — powiedział jeden z autorów projektu ustawy, deputowany Rady Najwyższej Ukrainy Wołodymyr Wiatrowycz w naszym rosyjskojęzycznym programie Wot Tak.
Wywyższanie się Rosji, zaprzeczanie istnieniu innych krajów i narodów, narzucanie języka i kultury rosyjskiej, wspieranie separatystów i terrorystów, zbrodnie wojenne, masakry, egzekucje i tortury to według ukraińskich polityków tylko niektóre oznaki ideologii „raszyzmu”.
Samo słowo „raszyzm” pochodzi z połączenia słów „faszyzm”, „rasizm” i angielskiej nazwy Rosji. Początkowo był używany jako ironiczny lub pogardliwy opis rosyjskiego reżimu. Po początku pełnowymiarowej inwazji Rosji na Ukrainę słowo „raszyzm” zaczęło być powszechnie używane przez ukraińskich polityków.
– Nie chodzi tylko o to, że wszyscy mówią na to „raszyzm”. To koncepcja, która pozostanie w podręcznikach historii, w przysłowiowej Wikipedii, będzie się o niej mówić na lekcjach. I przy swoich ławkach małe dzieci na całym świecie będą wstawać i odpowiadać swoim nauczycielom, kiedy powstał „raszyzm”, na jakiej ziemi, kto wygrał walkę o wolność z tą straszną koncepcją – powiedział prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski na konferencji prasowej w kwietniu 2022 roku.
Rzeczywiście, pojęcie „raszyzmu” jest już włączone na Ukrainie do programu nauczania w X klasie. A Wikipedia ma artykuł na ten temat w 37 językach. Termin ten znalazł się także w „Słowniku czasu wojny” Biełsatu.
O „raszyzmie” mówi się nie tylko na Ukrainie, ale i na Zachodzie. Jeszcze w kwietniu ubiegłego roku Timothy Snyder, znany amerykański historyk, specjalizujący się w historii Europy, w szczególności faszyzmu i totalitaryzmu, nazwał pojęcie „raszyzm” eleganckim. W artykule dla New York Times omówił, dlaczego Rosję można nazwać państwem faszystowskim:
– Dzisiejsza Rosja spełnia większość kryteriów, co do których badacze są zgodni – twierdzi Snyder.
Według historyka tymi kryteriami są:
▪ Kult jednego przywódcy – Władimira Putina jako „zbawcy narodu” i orędownika neoimperialnej i rewizjonistycznej polityki.
▪ Kult poległych w imię wyższej sprawy – zwycięstwa Związku Radzieckiego w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej i rekonfiguracji historii (przedstawienie roli Związku Radzieckiego w zwycięstwie nad nazizmem jako najważniejszej i niemal wyjątkowej).
▪ Mit o dawnej świetności imperium i pragnienie jej odzyskania.
▪ Potężna machina propagandowa.
▪ Symbole wizualne jako znak przynależności – rosyjskie symbole „Z” i „V” zwane „rosyjską swastyką”.
▪ Imprezy masowe wspierające lidera.
▪ Mowa nienawiści skierowana przeciwko konkretnej grupie ludzi – np. Ukraińcom, osobom LGBT czy migrantom z Azji Środkowej.
Niektórzy twierdzą, że nowe pojęcie może tylko pogorszyć sprawę. Politolog Abbas Gallamow uważa, że definicja „raszyzmu” uniemożliwi opozycji nawiązanie stosunków z Rosjanami.
– Putin mówi: „Rosjanie, cały Zachód jest przeciwko wam! Cały świat jest przeciwko wam! Jednoczcie się pod moją władzą i będę was bronić przed agresją zewnętrznego świata” Termin „raszyzm” będzie tylko potwierdzać ten punkt widzenia i go umacniać. Bo będzie tu szło o oskarżenie całego społeczeństwa. Opozycja mówi co innego. „Rosjanie, Putin kłamie! Zachód i Ukraina i my jesteśmy przeciwko reżimowi Putina, ale nie przeciwko Rosji i Rosjanom – tłumaczy politokog.
Czas pokaże, czy pojęcie „raszyzmu” wejdzie do obiegu. Kiedyś słowo „nazizm” było również pogardliwym i obraźliwym skrótem, ale ostatecznie stało się terminem naukowym. Po przyjęciu ustawy na Ukrainie tekst oświadczenia ma trafić do ONZ, Parlamentu Europejskiego, OBWE, Zgromadzenia Parlamentarnego NATO i parlamentów innych państw.
Tatiana Kuczynskaja dla Wot Tak, pj/belsat.eu
