Магдалена Радзівіл. Мецэнатка, якая дала грошы на беларускае Адраджэнне

Магдалену Радзівіл называлі «эксцэнтрычнай дзівачкай», бо яна пры вялікім багацці і прыналежнасці да старадаўніх магнацкіх родаў лічыла сябе беларускай. Яна фінансавала беларускую справу, якая пры ёй ад газеты «Наша Ніва» вырасла да БНР.

Магдалена Радзівіл «напаўняла беларускую справу фінансамі і стабільнасцю, што дазволіла нацыянальным дзеячам зрабіць рывок ад першай газеты ў 1906 да абвяшчэння незалежнасці ў 1918 годзе», – апавядае вядоўца праграмы «Вусы Скарыны» Цімох Акудовіч.

Магдалена Радзівіл (1861–1945) належала да слыннага роду Завішаў гербу Лебедзь. Яе бацька – Ян Казімір Завіша – быў вельмі паважаным, але крыху эксцэнтрычным шляхцічам. Завіша шмат вандраваў па Беларусі, цікавіўся археалогіяй і шукаў старадаўнія гарадзішчы, селішчы, каменныя сякеры і косткі мамантаў. Да таго ж ён пачаў цікавіцца сялянскай культурай: слухаў народныя песні, запісваў паданні, казкі, шмат гутарыў з сялянамі, відавочна, па-беларуску.

У свае падарожжы ён часта браў двух малых дачок – Марыю Еву і Марыю Магдалену. Марыя Магдалена слухала асабліва ўважліва.

У 1882 годзе Магдалена выйшла замуж за Людвіка Юзафа Красінскага, які быў амаль на 30 гадоў старэйшы за яе, але па вушы закахаўся ў маладзенькую Завішу.

Чым скончылася гісторыя Магдалены з Юзафам Красінскім? Як яна апынулася ў Лондане? Чым яна захапіла 26-гадовага магната Вацлава Мікалая Радзівіла, вядомага ў той час сваймі прыгодамі на англа-бурскай вайне і войнах на Балканах ды ўдзелам у абароне Порт-Артуру ў час расейска-японскай вайны? Чаму ў лонданскіх і варшаўскіх салонах асудзілі шлюб Магдалены і Вацлава Мікалая Радзівіла? Чаму Магдалена Радзівіл фінансавала беларускае выдавецтва «Загляне сонца і ў наша аконца»? Як з ёй звязаны ордэн марыянаў, які стаў кузняй беларускіх кадраў на ўсё ХХ стагоддзе? Адказы на гэтыя пытанні шукайце ў новым выданні праграмы «Вусы Скарыны».

Праграму «Вусы Скарыны» глядзіце праз спадарожнік «Астра 4A» (ранейшая назва «Sirius 4»), онлайн, у архіве на нашай старонцы або на канале YouTube.

Падпісвайся на telegram Белсату

Больш матэрыялаў

Францыск Скарына не першадрукар? Як узнік кнігадрук

Ад ейнага імя ўздрыгвала Траццякоўка. Алена Аладава

Грунвальдская бітва: ці трэба было перамагаць Тэўтонскі ордэн?

Як беларусы білі нацыстаў у Італіі. Армія Андэрса і бітва пад Монтэ-Касіна

Адарваў ВКЛ ад Польшчы, узначаліў Прусію, праславіў Слуцк. Багуслаў Радзівіл

Да якой цывілізацыі належаць беларусы? Ордэн базыльянаў на службе Беларусі

Родная Цётка для кожнага беларуса. Недаацэненая гераіня Алаіза Пашкевіч

Давыд Гарадзенскі. Жорсткі князь ВКЛ, які граміў крыжакоў на іхнай жа тэрыторыі