У Трасцянцы адкрылі новы помнік «Масіў імёнаў» – гэта помнік дэпартаваным аўстрыйскім габрэям. Усталявалі яго па ініцыятыве і на сродкі ўраду Аўстрыі. Аўтар канцэпцыі новага помніку аўстрыйскі архітэктар Даніель Занвальд. А ўвасобіў ідэю беларускі скульптар Канстанцін Касцючэнка, аўтар цэнтральнай кампазіцыі мемарыяла «Брама памяці».
Канстанцін Касцючэнка, скульптар:
«Сама ідэя работы – гэта адзін вялікі каменны валун, каторы раскалоўся на гэтыя 10 частак, 10 калонаў, кожная калона сімвалізуе чыгуначны склад, цягнік, якім прывозілі сюды грамадзянаў Аўстрыі…»
На адкрыцці гэтага помніку ў Трасцянцы прысутнічалі аўстрыйскі канцлер Зэбаст’ян Курц і кіраўнік Беларусі Аляксандр Лукашэнка. Пра Трасцянец, ягонае месца ў беларускай ды міжнароднай гісторыі запытаемся гісторыка Ігара Кузняцова.
«Упершыню на ўсёй тэрыторыі мемарыялізацыі з’явіўся помнік з імёнамі 10 тысячаў дэпартаваных габрэяў. Але агульная колькасць дэпартаваных, знішчаных у Менску з восені 1941-га па восень 1942 года, – каля 30 тысячаў. Трэба адзначыць, што ў Трасцянцы мемарыяльны надпіс прысвечаны каму? Удзельнікам падполля і партызанскага руху, ваеннапалонным, вязням Менскага гета і габрэйскаму насельніцтву, дэпартаванаму з Аўстрыі, Германіі, Польшчы, Чэхіі і іншых краін. Але звярніце ўвагу на адную асаблівасць: памяць ніводнага прозвішча нашых суграмадзянаў, у тым узнікаў Менскага гета, не ўвекавечаная. […]
Еўрапейская памяць – гэта памяць пра канкрэтных загінулых людзей, пайменна, няма абстрактнай памяці. У Беларусі памяць – абстрактная…»
Чаму беларускія афіцыйныя асобы маюць такую падзеленую памяць, Трасцянец памятаюць лепш, чым Курапаты? Адказваюць жыхары Менску.
