18 ліпеня ў вышэйшых навучальных установах Беларусі распачаўся прыём дакументаў на бюджэтную і платную формы навучання. Але не ўсе ўніверсітэты выклалі на сайтах дакладную інфармацыю пра кошты на 2022/23 навучальны год. Журналістка «Белсату» даведалася, колькі сёлета давядзецца заплаціць студэнтам за вышэйшую адукацыю на радзіме, а таксама запытала ў эксперта, ці вартая беларуская адукацыя тых грошай, якія за яе просяць.
Незадоўга да старту прыёмнай кампаніі, 12 ліпеня 2022 года, міністр адукацыі Беларусі Андрэй Іванец падчас прэс-канферэнцыі абвесціў, што сёлета навучанне ў вышэйшых навучальных установах падаражэе прыкладна на 10 %. Мы вырашылі паглядзець, наколькі спраўдзіліся абяцанні міністра. І сутыкнуліся з тым, што не ва ўсіх універсітэтах пралічылі кошты.
На значнай колькасці сайтаў беларускіх навучальных установаў інфармацыя пра цэны старая – за 2021/22 навучальны год. У той жа час амаль усе ўніверсітэты даюць актуальныя звесткі, на 2022/23 год, для замежных грамадзянаў.
На дзень 20 ліпеня абноўленыя кошты на навучанне апублікавалі: універсітэт інфарматыкі і радыёэлектронікі (БДУіР), эканамічны (БДЭУ), тэхнічны (БНТУ), лінгвістычны (БДЛУ).
Кошты на навучанне на 1 курсе БДУіР:
Кошт навучання на 1 курсе на ўсіх факультэтах на дзённым навучанні складзе 3181 руб. 20 кап. (у 2021 годзе – 2892 руб.). На завочным аддзяленні – 1135 руб. 20 кап. (год таму – 1032 руб.).
У прэйскуранце дзённай формы навучання ў БНТУ маюцца толькі дзве сумы:
Завочная адукацыя ў БНТУ сёлета каштуе ад 1300 руб. (горныя працы, машыны і абсталяванне) да 1709 руб. (іншыя факультэты).
Мы вырашылі не чакаць, пакуль усе установыі апублікуюць свае кошты, і спытацца ў прыёмных камісіях.
Датэлефанавацца ў БДУ было няпроста. Нумар толькі адзін і амаль увесь час заняты. Дзеўчына, якая нам нарэшце адказала, распавяла, што ў прыёмнай камісіі на дадзены момант цэнаў няма, магчыма, на сайце яны будуць выкладзеныя ўжо ў гэтую пятніцу, 22 ліпеня.
«Арыентуйцеся на сумы мінулага года. Сур’ёзнага падаражэння нам не абяцалі», – сказала супрацоўніца прыёмнай камісіі.
У 2021/22 навучальным годзе кошты ў БДУ былі наступныя (1 курс на дзённай форме):
У БДПУ нам сказалі, што ў іх кошты пакуль што змяняцца не будуць – застануцца на ўзроўні 2021/22 навучальнага года.
«Да 31 жніўня дакладна будуць такія цэны. Да зімы, да другога семестру могуць змяніцца», – распавялі ў прыёмнай камісіі.
У 2021/22 навучальным годзе цэны на атрыманне педагагічнай адукацыі ў Беларусі былі наступныя (1 курс на дзённай форме):
Завочнае навучанне ў БДПУ ў 2021 годзе каштавала ад 1408 да 1712 руб. на 1 курсе.
Вучыцца на медыка ў Беларусі стала на 10 % даражэй. На сайце БДМУ коштаў пакуль няма, але ў прыёмнай камісіі нам іх назвалі:
Выраслі кошты і ў БДЛУ:
Навучанне ў беларускіх ВНУ даражэе з году на год. Кошт фармуецца зыходзячы з выдаткаў ВНУ: заробкі, камунальныя паслугі, адлічэнні ў Фонд сацыяльнай абароны насельніцтва, на развіццё матэрыяльна-тэхнічнай базы і г. д. Рашэнне аб падвышэнні коштаў у дзяржаўных ВНУ ўзгадняецца на ўзроўні ўраду.
На думку палітычнага аналітыка Вадзіма Мажэйкі, кошт беларускай вышэйшай адукацыі зусім не адпавядае яе якасці.
«Рост коштаў на адукацыю ў нас ніяк не карэлюе з ростам якасці, ён выкліканы праблемамі ўніверсітэтаў, патрэбамі ў грашах на закрыццё асноўных артыкулаў выдаткаў, – кажа эксперт. – Дзяржаўныя ВНУ ў нас працуюць не надта эфектыўна, патрабуюць увесь час новых рэсурсаў, і кіраўніцтва не ведае, што рабіць, як гэтыя рэсурсы здабыць, акрамя як падвысіць кошты адукацыі, але ніяк не яе якасць».
У той жа час, зазначае Вадзім Мажэйка, пакуль знаходзіцца дастатковая колькасць студэнтаў, каб план прыёму ў беларускіх ВНУ выконваўся.
«Я б нікому не раіў вучыцца ў беларускіх універсітэтах, але ў людзей ёсць прычыны, каб аддаваць сваіх дзяцей у навучальныя ўстановы ў нашай краіне, – зазначае аналітык. – Часта бацькам бывае псіхалагічна цяжка адправіць 17-гадовае дзіця за мяжу. Яшчэ дагэтуль жыве шаблон: пойдзеш у БДУ – самую прэстыжную ВНУ ў краіне. І людзі не думаюць пра канкурэнтаздольнасць у параўнанні з замежнымі навучальнымі ўстановамі. Ну і яшчэ, вядома, пытанне кошту жыцця ў Еўропе. Далёка не кожная беларуская сям’я можа сабе дазволіць аплочваць жытло і жыццё дзіцяці за мяжой – у Менск адправіць лягчэй».
Эксперт раіць думаць пра перспектывы, якія могуць чакаць пасля заканчэння беларускай ВНУ.
«Для бюджэтнікаў усё зусім зразумела з перспектывай, – кажа спадар Мажэйка. – А платнікам – шукаць працу, а якія заробкі ў Беларусі цяпер, вядома. Ну, а нават калі выпускнік пасля атрымання дыплому захоча паехаць за мяжу, то трэба ўлічваць, што гэта можа аказацца не такім простым – напрыклад, на апастыль цяпер велічэзная чарга, запісваюць аж на 2023 год.
Паводле лічбаў, якія прыводзіла Міністэрства адукацыі, ВНУ Беларусі ў 2022 годзе плануюць прыняць каля 53,5 тыс. абітурыентаў. У параўнанні з 2021 годам планавы прыём скароціцца на 2 тыс. студэнтаў. Аднак павялічаны прыём на медычныя спецыяльнасці.
У структуры бюджэтнага навучання сёлета дамінуе дзённая форма – каля 23 тыс. чалавек. На платную дзённую плануюць набраць каля 4,5 тыс. чалавек.
У 2022 годзе ў беларускіх ВНУ з’явяцца некаторыя новыя спецыяльнасці. Берасцейскі дзяржаўны ўніверсітэт плануе прыём на «ўрбаналогію і сіці-менеджмент». У БДУ з’явяцца спецыяльнасці «геатэхналогія турызму і экскурсійная дзейнасць» і «біяінжынерыя і біяінфарматыка». БНТУ абвесціў набор на «эканоміку і арганізацыю вытворчасці» ў кірунку «лічбавыя тэхналогіі на прамысловым прадпрыемстве». БДТУ – на «тэхналогію і перапрацоўванне біяпалімераў». А лінгвістычны ўніверсітэт будзе набіраць на «японскую мову і другую замежную мову» са спецыялізацыяй «спецыяльны пераклад».
Ганна Ганчар belsat.eu
