Як рэагуе паляк з Віленшчыны на прапанову пагаварыць з беларусамі па-расейску? Паслухайце размову з абаяльнаю сям’ёй з вёскі Нарвойшы каля Вільні, ад якой на душы робіцца цяплей.
Героі новага выдання «Мова нанова» – сям’я Петрулевічаў, якія жывуць на Віленшчыне. Іхная хата памятае яшчэ прадзеда, гаспадара пана Юзэфа. Праўда, у той далёкі час яна выглядала зусім інакш.
У Нарвойшах і ў ваколіцах пануе «простая» мова. Самі можаце ацаніць, наколькі яна падобная да беларускае. Але чаму простая мова? Чаму не літоўская? Чаму не польская, хаця Петрулевічы адчуваюць сябе палякамі?
Спадарства Петрулевічы распавялі і пра сваё жыццё. Напрыклад, як пан Юзэф заашчадзіў 3000 еўраў на будоўлі хаты для дачкі і чаму ягоная жонка, пані Марыя, змяніла ажно тры прафесіі.
Дарэчы, «Мова нанова» мае скарб для пурыстаў: мы даведаліся, як па-беларуску можна назваць мансарду.
У граматычнай частцы падкажам, як перастаць блытаць «снежань» і «студзень» ды нарэшце запомніць беларускія назвы месяцаў.
Гаспадар – рус. хозяин
Панаваць – рус. господствовать
Мець на ўвазе – рус. иметь в виду
Тутэйшы – рус. здешний
Заўважаць – рус. замечать
Падобны да… – рус. похожий на…
Лічыцца – рус. считаться
Адрознівацца – рус. отличаться
Кіроўца – рус. водитель
Тэраз = цяпер
Рабіць = працаваць
Даўнейшая = ранейшая, даўняя
Аканіцы – рус. ставни
Бабця = бабуля
Летась = у мінулым годзе
У побыце – рус. в быту
Установа – рус. учреждение
Успрымаць – рус. воспринимать
Адумысна = наўмысля, наўмысна – рус. умышленно
Лазня – рус. баня
Наймаць – рус. нанимать
Заашчадзіць = зэканоміць
Паверх – рус. этаж
Салькі = мансарда
Паддашак – рус. чердак
Спрытны – рус. проворный
Студня = калодзеж
Паспытаць – рус. попробовать
Смачны – рус. вкусный
Крыніца – рус. источник
Спаткацца – рус. встретиться
Адукацыйную праграму «Мова нанова» глядзіце кожную нядзелю на тэлеканале «Белсат» праз спадарожнік «Астра 4A» (ранейшая назва – «Sirius4»), онлайн, у закладцы «Праграмы» на нашай старонцы або на канале YouTube.
Калаж з фота: tops.gpk.gov.by
