Выдатны спосаб пазбегнуць кампаніі расейскіх турыстаў, якія «адрываюцца» на курорце, – размаўляць між сабою па-беларуску. Калі яны і не спужаюцца, то проста адвяжуцца. А якія яшчэ звышздольнасці мае беларуская мова?
Госця гэтага выдання – Марыя Грыц, грамадская актывістка, журналістка «Белсату». Яна была адной з тройкі вядоўцаў ток-шоу «Трэба пагаварыць» на нашым канале.
Марыя чымсьці нагадвае галоўнага героя антыўтапічнага раману Віктара Марціновіча «Мова». Яна таксама захапілася беларускай мовай, хоць нарадзілася на Далёкім Усходзе ў расейскамоўнай сям’і. Калі яна малой дзяўчынкай трапіла ў Беларусь і пайшла ў школу, то самымі смешнымі словамі ў свеце ёй падаліся вавёрка і зэдлік.
«Божа, як сорамна было ў школе! Дзеці ўжо ведаюць, яны былі трохі ў моўным асяродку. А мяне толькі-толькі прывезлі – я нічога не разумею, сяджу: што адбываецца? «Вавёрка!» – смяецца Марыя.
Затое калі яна ўжо раскаштавала беларушчыну, то не магла спыніцца. Адну «Літоўскую гаспадыню» Ганны Цюндзявіцкай прачытаеш – у-у-ух! А слоўнік Вацлава Ластоўскага – проста космас! Марыі нават прапанавалі весці курсы беларускай мовы «Мова нанова» ў Беластоку.
«Мне падаецца, калі ты да нейкай глыбіні гэтай беларускасці даходзіш, гэта становіцца, як наркаманія. Што ты кожнаму хочаш: вазьмі, вазьмі кніжачку – пачытай, вазьмі, Ластоўскі які класны!» – тлумачыць Марыя.
Дарэчы, калі вам падабаюцца антыўтопіі, – паглядзіце наш серыял «Працэсы», у закладцы «Серыял» на нашай старонцы або на канале YouTube
Як расло захапленне Марыі беларускай мовай і як яна перажывае расстанне з Беларуссю – глядзіце ў нашай праграме.
У граматычнай частцы Віктар Шукеловіч распавёў пра найбольш цікавыя і самабытныя беларускія прыказкі са словам нос.
Дабрыдзень = добры дзень
Захаваць – рус. сохранить
Не згубіць – рус. не потерять
Асабіста = персанальна
Стрыжань – рус. стержень
Падмурак = фундамент
Трымацца – рус. держаться
Дабранак = добрай раніцы
Знітоўваць = звязваць
Цурацца = пазбягаць, чужацца
Моўны асяродак – рус. языковая среда
Сорамна – рус. стыдно
Вызначэнне – рус. определение
Сталець – рус. взрослеть
Падлеткавы – рус. подростковый
Крыўдзіць – рус. обижать
Крок – рус. шаг
Кепскія = дрэнныя
Беларускамоўны хлопец – рус. белорусскоязычный парень
Звярнуць увагу – рус. обратить внимание
Няёмка = нязручна – рус. неудобно
Натуральна – рус. естественно
Спакусіць – рус. искусить
Штодзень = кожны дзень
Мэта – рус. цель
Тутэйшы = мясцовы
Асабістыя каштоўнасці – рус. личные ценности
Дужа істотна = вельмі важна
Шлях = дарога
Дасяжны = даступны
Зайздросціць – рус. завидовать
Дабраслаўленне – рус. благословение
Напярэдадні – рус. накануне
Запаліцца = загарэцца
Гаўбец = балкон
Сёлета = у гэтым годзе
Сунічкі – рус. землянички
Крама = магазін
Сумаваць – рус. грустить
Лецішча = дача
Бруд = гразь
Марнаванне часу – рус. трата времени
Прастора – рус. пространство
Досыць = дастаткова
Жытло = жыллё
Мо = можа
Скарбонка – рус. копилка
Спрэчны – рус. спорный
Губляцца – рус. теряться
Крыніца – рус. источник
Адукацыйную праграму «Мова нанова» глядзіце кожную нядзелю на тэлеканале «Белсат» праз спадарожнік «Астра 4A» (ранейшая назва – «Sirius4»), онлайн, у закладцы «Праграмы» на нашай старонцы або на канале YouTube.
