Рэспубліка Беларусь ёсць, а мовы беларускай – няма! У гэтым спрабаваў пераканаць вязняў турэмны ідэолаг. Але ягоны выступ сапсаваў вязень адным простым пытаннем.
Гэта другая частка размовы з палітвязнем Алегам Кулешам. Гэтым разам ён распавёў не толькі пра парадкі ў берасцейскім СІЗА і бабруйскай папраўчай калоніі, але і пра дзегцяроў – адметную народнасць, якая жыве на мяжы Палесся, гістарычнай Літвы і Белавежскай пушчы.
«Мажліва, таму, што ў іх характар такі, бы дзёгаць, – тлумачыць назву «дзегцяры» спадар Алег. – Людзі на гэтай тэрыторыі жывуць паасобку. Яны вельмі моцныя. Яны вельмі гарачыя. Яны спылковыя, па-нашаму».
У першай частцы размовы Алег Кулеша распавядаў, наколькі лукашэнкаўскія турэмшчыкі не разумеюць беларускай мовы:
Менавіта гэтым наш госць патлумачыў наяўнасць у турэмнай бібліятэцы кнігі Францішка Аляхновіча «У капцюрох ГПУ». Чытаючы яе, палітычныя вязні рэжыму Лукашэнкі могуць параўнаць свае выпрабаванні з выпрабаваннямі палітычных вязняў сталінскага рэжыму.
У граматычнай частцы Віктар Шукеловіч патлумачыў, чаму машына пральная, а не сціральная.
Гутарка – рус. разговор
Палітвязень – рус. политзаключенный
Стаўленне = адносіны
Пазбаўленне – рус. лишение
Ставіцца = адносіцца
Сорамна – рус. стыдно
За кратамі – рус. за решеткой
Не зневажальна – рус. не унизительно
Бздура = глупства, лухта
Ратаваць – рус. спасать
Ператрус = вобшук
Асадка = ручка (для пісьма)
Гадзіннік не шкодзіць? – рус. часы не мешают?
Па чарзе = адну за адной
Нататнік = блакнот
Не сталася = не атрымалася
Вязні = зняволеныя
Асобна – рус. отдельно
Паліца – рус. полка
Чарговы – рус. очередной
Катаванні – рус. пытки
Асалода – рус. наслаждение
Палітвязынка = жанчына-палітвязень
Сукенка – рус. платье
Трохкутнік = трохвугольнік
Цясляр – рус. плотник
Шавец – рус. сапожник
Строй = касцюм
Артыкул – рус. статья
Улік – рус. учет
Кайданы – рус. оковы
Гума – рус. резина
Дрэннае становішча – рус. плохое положение
Глеба – рус. почва
Стасункі = адносіны
Распавядацца = расказвацца
Звяз = саюз
Паасобку – рус. отдельно
Спылковы (дыял.) = выбухны – рус. вспыльчивый, взрывной
Уплыў – рус. влияние
Лаянка = сваркі
Навалач = прыхадні
Крыўдны – рус. обидный
Страва – рус. блюдо
Пызы = клёцкі з душамі
Адукацыйную праграму «Мова нанова» глядзіце кожную нядзелю на тэлеканале «Белсат» праз спадарожнік «Астра 4A» (ранейшая назва – «Sirius4»), онлайн, у закладцы «Праграмы» на нашай старонцы або на канале YouTube.
Калаж з фота: heraldicum.ru
