«Мова нанова» завітала ў госці да спадарыні Стэфаніі Шушкевіч з вёскі Чапурнішкі на Віленшчыне. Ейныя іранічныя аповеды дазваляюць беларусам перанесціся ў час Вялікага Княства Літоўскага і адчуць сябе сапраўднымі ліцвінамі.
Нашыя госці – Стэфанія Шушкевіч і ейная дачка Марыя. Іхны аповед пра даўнейшае жыццё не пакіне нікога абыякавым. Колькі моваў ведаюць вяскоўцы Віленшчыны? У якім узросце дзяўчаты пачыналі жаць сярпом? Чаму нельга было піць гарэлку, якую прапанавалі сваты? Чым быў вядомы чапурнішкаўскі гарманіст? Якія песні любіць спяваць спадарыня Стэфанія?
А яшчэ мы паспрабавалі разабрацца, чаму жыхары беларуска-літоўска-польскага памежжа называюць родную мову «простай» і ці ёсць у гэтым адценне пагарды.
«Такія спатканні са старэйшымі беларусамі поўныя для мяне заўсёды вялікіх уражанняў. Людзі адыходзяць, а з імі – і памяць пра мінулае і сапраўдныя моўныя скарбы. Памятайма, шаноўныя сябры, што беларушчына – гэта не толькі літаратурная мова, але і цэлае суквецце беларускіх дыялектаў», – дзеліцца вядоўца праграмы Віктар Шукеловіч.
У граматычнай частцы традыцыйна пазнаёмім гледачоў з некалькімі моўнымі цікавінкамі.
У другую клясу (тарашкевіца) = у другі клас (афіцыйны правапіс)
Дзяўчаты (не «дзяўчыны»)
Вяселле – рус. свадьба
Тэраз = цяпер
Даўней – рус. раньше
Пачаставацца – рус. угоститься
Падворак = двор
Усялякі = усякі
Тутэйшы = мясцовы – рус. местный
Адрознівацца – рус. отличаться
Кабета = замужняя жанчына
Перапытаць – рус. переспросить
Старэйшы ад мяне / старэйшы за мяне – рус. старше меня
Кош, кошык – рус. корзинка
Вялікдзень – рус. Пасха
Натхненне – рус. вдохновение
Калаж з фота: Vladimir Sklyarov / AdobeStock
Адукацыйную праграму «Мова Нанова» глядзіце кожную нядзелю а 20:20 на тэлеканале «Белсат» праз спадарожнік «Астра 4A» (ранейшая назва – «Sirius4»), онлайн або ў закладцы «Праграмы» на нашай старонцы.
Калаж з фота: Vladimir Sklyarov / AdobeStock
